Chór zborowy w Białymstoku istnieje ponad 85 lat. Jego założycielem w 1926 roku i jednocześnie pierwszym dyrygentem, został ówczesny kaznodzieja Zboru, Gabriel Bołtniew.
Początkowo w repertuarze chóru dominowały pieśni rosyjskie i ukraińskie. Korzystano z kilku śpiewników m.in. „Gusli” autorstwa Iwana Prochanowa, „Pieśni Strannika”, „Pieśni Ewangelii”. Próby odbywały się raz w tygodniu, w razie potrzeb częściej. Pomocnikiem dyrygenta był Alfred Miller. Grał on na mandolinie, którą z braku innych instrumentów, wykorzystywano do nauki pieśni i akompaniamentów. Chór miał ogromny wpływ na pracę misyjną w Białymstoku i jego okolicach. Śpiewał nie tylko podczas nabożeństw, ale też w czasie licznych wyjazdów i ewangelizacji. II wojna światowa przerwała działalność zboru, w tym również chóru. Po odzyskaniu niepodległości nastąpiło mozolne odbudowywanie poszczególnych służb zborowych. Do wznowienia pracy chóru przyczynili się Mikołaj Prusak i Mikołaj Iwaniuk.
W 1946 roku pracę, w Białostockim Zborze, rozpoczął pastor Michał Popko. Jego żona Anna z wielkim entuzjazmem zajęła się prowadzeniem chóru. Miała bardzo pozytywny wpływ na rozwój służby muzycznej w zborze. Tłumaczyła wiele pieśni z języka niemieckiego, jak też tworzyła własną muzykę. W latach 1948-1949 chórem dyrygował syn braterstwa Popków – Gabriel, (długoletni dyrygent chóru w zborze wrocławskim). Następnym dyrygentem chóru został prezbiter Łukasz Dziekuć- Malej. Od dzieciństwa był związany z muzyką, grał na skrzypcach. Zawsze chętnie poświęcał swój czas muzykom.
W latach 1949 -1957 pracą w chórze kierowała Ligia Jeneralczuk – Brudniak. Nową formą pracy stały się występy małych grup wokalnych, duetów, kwartetów. Chór często wyjeżdżał na placówki zboru, usługując śpiewem. Trwała bardzo intensywna nauka pieśni. Tylko w 1950 roku chórzyści nauczyli się aż 50 nowych utworów. W pracy zespołu pomagali w tym czasie Leon Ditrich i Eugeniusz Krasnopolski. W latach 1958-1960 dyrygentem chóru był Mikołaj Kuźma.
W 1960 roku miejsce głównego dyrygenta zajął Włodzimierz Kupryjanow. Chór liczył wtedy 30 osób. Chórzyści brali czynny udział w nabożeństwach, uroczystościach zborowych, przeglądach chórów, wyjeżdżali na Sobory Kościoła, jak też do okolicznych zborów.
W repertuarze znalazły się trudniejsze utwory, śpiewano też z akompaniamentem organów. Praca stała się bardziej efektywna dzięki pomocy współpracowników. W tym czasie głównemu dyrygentowi pomagali: Grzegorz Fiedorowicz, Leonia Gutsze.
Chórzyści wraz z dyrygentem Włodzimierzem Kupryjanowem
Od 1970 roku w pracy chóru, zaczęła uczestniczyć Ligia Dajludzionek (obecnie Hnidec). Warunki pracy chóru nie były zbyt komfortowe, ale zapał chórzystów i dyrygentów pomagał znosić różne niedogodności. W lipcu 1972 roku chór wyjechał do Ostrawy (dawna Czechosłowacja), gdzie występował w kilku kościołach (katolickim, ewangelicko – augsburskim i baptystycznym). Śpiewał w Krnovie, Suchowolach, Hlucinie i Pradze.
W tym czasie dyrygentowi pomagali oprócz Ligii Hnidec, również Joanna Iwaniuk (obecnie Rutkiewicz) i Zbigniew Krasnopolski.
Wyjazd chóru do Czechosłowacji (1972)
Chór podczas nabożeństwa w Zborze w Tarnowie
Chór podczas uroczystego nabożeństwa, wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę kaplicy w Białymstoku przy ul. Kujawskiej
Otwarcie nowej kaplicy, we wrześniu 1974 roku, sprawiło, że służba muzyczna mogła w pełni rozwinąć skrzydła. Chór otrzymał specjalne miejsce do usługiwania w czasie nabożeństw i uroczystości zborowych, jak też wygodne miejsce, by organizować próby. Zbór dostał wspaniały prezent – organy Hammonda. Gra na organach, choć dzisiaj rzadsza, zawsze uświetniała nabożeństwa.
W 1983 roku samodzielną dyrygentką została Ligia Hnidec. Jako pierwszy dyrygent z wykształceniem muzycznym, zwróciła uwagę na sprawy doskonalenia warsztatu. Wprowadziła m.in. ćwiczenia emisyjne. Repertuar chóru został poszerzony o wiele nowych, ambitnych utworów klasycznych, ale też współczesnych. Nowością było również wprowadzenie faktury polifonicznej. Jej naukę rozpoczęto od utworu Wacława z Szamotuł „Już się zmierzcha”.
W tym czasie chór brał udział w wielu spotkaniach muzycznych. Uczestniczył w kilku Przeglądach Pieśni Chórów (Warszawa 1970, 1971; Wrocław (1973, 1992); Chełm (1984), Elbląg (1988). Białostoczanie byli też sami organizatorami trzech przeglądów (1975, 1986, 1995). W 1981 roku, podczas wizyty w Polsce słynnego, amerykańskiego ewangelisty Billy Grahama, chór białostocki wraz z chórem warszawskim pod dyr. Wiktora Radomskiego, wykonał wiele przepięknych pieśni, uświetniając nabożeństwa ewangelizacyjne w Białymstoku i w Warszawie.
Chór połączony w czasie Ewangelizacji Billy Grahama, 1981
Kolejne lata chóru wiążą się z regularną służbą w zborze jak też z nowymi możliwościami, które otworzyły się w nowej, politycznej rzeczywistości. Warto wspomnieć tutaj o dwóch wyjazdach do RFN (1983, 1985), które zorganizował Zbór Baptystów w Leverkusen.
Chór podczas pierwszej wizyty w Niemczech 1983, Wuppertal
W czasie pierwszego wyjazdu do RFN w 1983 roku, chór koncertował w ośmiu miastach: Braunschwaig, Leverkusen, Oldenburg, Dortmund, Essen-West, Wuppertal i Wermelskirchen. Oprócz tego śpiewał w ratuszu w Oldenburgu oraz w wupertalskim domu starców. Podczas drugiego tournée, w 1985 roku, chór odwiedził zbory w Helmsted, Bad Oyenhausen, Bockum-Hovel, Leverkusen, Wetzlar, Wuppertal, Duren, Koln-Mulheim, Weltersbach, Huckeswagen, jak też nagrał 10 pieśni w profesjonalnym studiu Ewangeliums-Rundfunk w Wetzlar ( m.in. utwory J.S. Bacha i J. Świdra).
Przed wejściem do studia nagrań – druga wizyta w Niemczech, 1985
W 1986 roku chórzyści wyjechali do Amsterdamu (Holandia) na ewangelizację Billy Grahama (wspólny wyjazd z chórem warszawskim i wrocławskim – pod dyr. Wiktora Radomskiego). W drodze powrotnej chórzyści odwiedzili Zbór Baptystów w Hamburgu, kolejny raz śpiewając na chwałę Panu.
Wspaniałe wyjazdy, liczne koncerty w zborach zachodniej Europy, były dla chórzystów wielkim przeżyciem. Chór osiągnął w tym czasie wysoki poziom artystyczny.
W latach 1986 – 1991 chór prowadziło kolejno trzech dyrygentów. Każdy z nich miał swoją wizję artystyczną. Eugeniusz Kupryjanow korzystał często z pomocy zespołów instrumentalnych. Znane utwory śpiewano z towarzyszeniem wielu instrumentów: pianina, gitar, a nawet perkusji. Ewa Seweryn wprowadziła do repertuaru wiele pieśni amerykańskich, o ciekawej harmonii i dosyć skomplikowanym tempie. Zbigniew Krasnopolski kontynuował pracę swoich poprzedników zaledwie kilka miesięcy. Częste zmiany dyrygentów nie były zbyt korzystne. Mimo to chór, z Bożą pomocą, nawet w tym trudnym czasie, zdobył nowe doświadczenia. Warto wspomnieć o występie w Filharmonii Białostockiej w listopadzie 1990 roku. 17 listopada chór wykonał pełny koncert pieśni religijnych, a dnia 23 i 25 listopada dał dwa mini – koncerty podczas ewangelizacji „Tydzień z Ewangelią”.
Przegląd chórów w Elblągu 1988, dyr. Eugeniusz Kupryjanow
W 1991 roku funkcję pierwszego dyrygenta objęła ponownie Ligia Hnidec. Drugim dyrygentem została Wioletta Jarmoła. Chór wzrósł do 50 osób, ponieważ do jego grona dołączyło wielu nowych, oraz byłych chórzystów. Organizowano całodniowe zgrupowania, doskonalące repertuar. Chór często wyjeżdżał też do innych zborów: Hajnówki, Kętrzyna, Wrocławia, Narewki, Policznej, Warszawy, Elbląga, Ełku, Malborka (udział w festiwalu „Boże Narodzenie w Sztuce”) oraz Brześcia i Kobrynia na Białorusi. Uczestniczył w ewangelizacjach zborowych, organizowanych w Filharmonii Białostockiej. W 1994 roku nagrał kasetę „Chwalmy Pana”, zawierającą 18 pieśni.
Wizyta chóru w Malborku, w środku dyrygentki Ligia Hnidec i Wioletta Jarmoła
Udział chóru w jednym z nabożeństw w Białymstoku
Duże znaczenie w funkcjonowaniu chóru zborowego, miało założenie w 1990 roku, chóru dziecięcego „Płomyki”. Jego dyrygentem i opiekunem została Wioletta Jarmoła. Zespół liczył ponad 20 osób. Śpiewał na nabożeństwach regularnie, przynajmniej raz w miesiącu. Wyjeżdżał również do innych zborów. Razem z chórem zborowym, występował wspólnie na wielu uroczystościach oraz ewangelizacjach np. w czerwcu 1998 roku oba chóry wystąpiły podczas „Wieczorów z Ewangelią” w Filharmonii Białostockiej. Ważnym faktem było to, że kolejne młode osoby zaczęły śpiewać w „dorosłym” chórze. Miały one podstawy śpiewu zespołowego, zdobyte właśnie w chórze dziecięcym. We wrześniu 1993 roku chór „Płomyki” nagrał płytę pt. „Radość mam”. Po ośmiu latach istnienia zespołu, we wrześniu 1998 roku, Wioletta Jarmoła przekazała prowadzenie chórku Ewie Biryckiej i Anecie Goroszewskiej.
Chórek dziecięcy „PŁOMYKI”, dyr. Wioletta Jarmoła
Chórek dziecięcy został reaktywowany jesienią 2010 roku. Grupa przyjęła nazwę „Dzieciaki śpiewają”. Na jej czele stanęli Agnieszka i Jędrzej Grygorukowie. Do dziecięcej grupy muzycznej przyłączyły się dzieci z kilku zborów protestanckich z Białegostoku. Chórek występuje na uroczystych nabożeństwach oraz podczas programów świątecznych. 16 stycznia 2011 roku wziął udział w Festiwalu Jasełkowym, zorganizowanym w Białostockim Zborze.
Ostatnie lata w najnowszej historii chóru, poza regularnym śpiewem w rodzimym zborze, wypełnione były bardzo licznymi koncertami. Jest to nieodłączna część pracy zespołu. Chórzyści śpiewali w wielu miastach w Polsce i za granicą. Brali udział w nabożeństwach ekumenicznych i koncertach ewangelizacyjnych. Chór wyjeżdżał m.in. do zborów: w Sopocie (2004), w Gdańsku (I 2007), w Bielsku Podlaskim (Ewangelizacja w Domu Kultury 2007), w Warszawie – Radości (obchody 150-lecia baptyzmu na ziemiach polskich, wspólny występ czterech chórów baptystycznych na zakończenie ww. obchodów. Chór wykonał Koncert Kolęd w I Zborze w Warszawie (XII 2008). Chórzyści śpiewali też w Katowicach (IX 2008), Hajnówce – Święto Żniw (2007, 2009, 2012), Białowieży – Święto Żniw (2009), jak też na Białorusi w Pińsku i Wołkowysku (X 2007), na Ukrainie, we Lwowie (X 2008). Chór wziął też udział w ewangelizacji „Nadzieja Wbrew Nadziei” w Filharmonii Białostockiej (2005). Brał też udział w nabożeństwach i spotkaniach ekumenicznych w Białymstoku (Książnica Podlaska, Zakon Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny, Ratusz – wspólny występ z chórem prawosławnym i katolickim), Przeglądzie Chórów w Warszawie (V 2009), Przeglądzie Chórów w Chełmie (5-6 listopada 2011).
Udział chóru w uroczystościach 100-lecia Zboru 2002, dyr. Ligia Hnidec
Ewangelizacja w Filharmonii Białostockiej 2005, dyr. Ligia Hnidec
Udział chóru w nabożeństwie ekumenicznym, styczeń 2005
Wizyta we Lwowie, październik 2008 dyr. Ligia Hnidec
Przegląd Chórów w Warszawie, maj 2009, chórami połączonymi dyr. Dawid Ber
Te wszystkie wyjazdy były dla chórzystów okazją, by chwalić Boga swoimi talentami, świadczyć o Nim przez muzykę. Motywowały również do bardziej wytężonej pracy, doskonalenia muzycznego czy poszerzania repertuaru. Oczywiście priorytetem była i jest nadal regularna służba na nabożeństwach w rodzinnym zborze.
Szczególnym wydarzeniem 2009 roku, był udział chóru w XXVIII Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” w Białymstoku. Chór otrzymał tytuł laureata w kategorii chóry amatorskie parafialne, mimo, że jako jedyny w historii całego festiwalu zaśpiewał po polsku. Chór wystąpił również w IV Białowieskich Dniach Muzyki Sakralnej, które są organizowane jako koncerty towarzyszące głównemu festiwalowi. Chór wystąpił w Kościele Rzymsko – Katolickim pw. św. Teresy w Białowieży, wykonując koncert muzyki protestanckiej. Rok później, w maju 2010 roku, chór wziął udział w inauguracyjnym koncercie na XXIX Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Białymstoku.
XXVIII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej w Białymstoku, maj 2009, dyr. Ligia Hnidec
Kolejnym wyzwaniem był udział chóru w specjalnym koncercie pod hasłem „Veni, Vidi, Vici – Pojednanie” pod patronatem prezydenta miasta Białegostoku. Koncert, w którym wzięło kilkanaście białostockich chórów, odbył się 21 maja 2011 roku na wolnym powietrzu, na terenie Pałacu Branickich w Białymstoku.
Występ chóru w Pałacu Branickich w Białymstoku, maj 2011, dyr. Ligia Hnidec
Nad tymi wszystkimi wyjazdami, koncertami i występami, czuwała dyrygentka Ligia Hnidec. Z wielkim oddaniem i pasją pracowała wiele lat w zborowym chórze. Była zawsze profesjonalnym i wymagającym nauczycielem. Pomagali jej (w okresie kilku ostatnich lat) Eugeniusz Kupryjanow i Wiktor Radomski, Ewa Birycka (akompaniator) oraz Karolina Trusiewicz, (dyrygent i akompaniator). Na początku 2012 roku Ligia Hnidec, z powodu problemów zdrowotnych, zrezygnowała z pracy w chórze. Głównym dyrygentem chóru w jej zastępstwie został Wiktor Radomski. Pomagali mu w tej pracy jako korepetytorzy i akompaniatorzy: Grzegorz Kołtun, Urszula Jankiewicz, Dorota Artysiewicz, Kornelia Żuk. Chór śpiewał regularnie na nabożeństwach niedzielnych jak również podczas świąt i uroczystości zborowych. We wrześniu 2012 roku uświetnił swoim śpiewem uroczystość 85-lecia Zboru Chrześcijan Baptystów w Hajnówce. 18 maja 2013 roku wraz z chórem warszawskim wystąpił na XXXV Krajowej Konferencji Kościoła Baptystów w Radości oraz podczas Święta Biblii w Warszawie, w Zborze Baptystów przy ul. Waliców. 4 stycznia 2014 roku część chórzystów wzięła udział w Koncercie Kolęd w Hajnówce, wspólnie śpiewając z chórami: warszawskim i łódzkim. W listopadzie 2014 roku chór wykonał koncert sześciu pieśni podczas „Spotkania z Ewangelią”.
Od początku 2014 roku trzy nowe osoby przeszły intensywny kurs dyrygencki. Michał Jankiewicz, Kornelia Żuk i Grzegorz Kołtun uczyli się zasad dyrygowania, emisji głosu, rozśpiewywania itp. Nad szkoleniem czuwała Ligia Hnidec oraz Karolina Zadykowicz. Młodzi dyrygenci stopniowo zaczęli przejmować pracę w chórze, prowadząc rozśpiewania, próby oraz dyrygując na nabożeństwach. W październiku 2014 roku głównym dyrygentem chóru został Michał Jankiewicz. Pomagają mu Grzegorz Kołtun (dyrygent) oraz Kornelia Żuk (dyrygent i akompaniator). Pracę chóru, jako korepetytorzy i akompaniatorzy, wspomagają również Dorota Artysiewicz, Urszula Jankiewicz, Paweł Sawczuk.
Obecnie w chórze śpiewa około 30 osób. Muzycy wykonują utwory religijne różnych kompozytorów: J. S. Bacha, P. Czajkowskiego, W. A. Mozarta, ST. Moniuszki, J. Petersona i innych. Spotykają się regularnie na dwóch próbach w tygodniu. Przed ważnymi uroczystościami i koncertami organizowane są liczne dodatkowe ćwiczenia, doskonalące repertuar.
Chór podczas uroczystego nabożeństwa z Chrztem Świętym (30.10.2011)
Tego, czego chór „dorobił się” w swojej prawie 90-letniej historii nie sposób dziś przedstawić w szczegółach. Informacje o tym, gdzie wyjeżdżał, jakie pieśni wykonywał nie były gromadzone i dokładnie zapisywane. Brak jest również całościowej kroniki wydarzeń. Ten rys historyczny, jest tylko próbą przybliżenia, chociaż w skrócie, wspaniałego dorobku białostockich chórzystów.
Na przestrzeni lat z chórem związanych było wiele osób, w różnym wieku, różnym wykształceniu, talentach itp. Różnorodność ta nie przeszkadzała jednak, by wspólnie oddawać chwałę Bogu i głosić Ewangelię poprzez pieśni. Wierzę również, że obecne pokolenie chórzystów będzie kontynuować, z Bożą pomocą, tę zaszczytną służbę.
URSZULA JANKIEWICZ
BIBLIOGRAFIA:
1.Praca magisterska pt. „Chóralistyka w Kościele Chrześcijan Baptystów w Polsce” autor Piotr Nazaruk
2.Słowo Prawdy nr 10/1962; 3/1966; 9/1977; 4/1983; 1/1998;
3.Archiwum Zboru w Białymstoku